Natuurtoestand volgens Hobbes

Citaat:

'Het natuurrecht, in de literatuur gewoonlijk het jus naturale genoemd, is de vrijheid die iedereen heeft om zijn eigen macht, zoals hij dat zelf wil, te gebruiken tot behoud van zijn eigen natuur, of anders gezegd, van zijn leven, en om dientengevolge alles te doen wat hij naar eigen oordeel en rede als het meest geschikte middel daartoe beschouwt.' (p. 100)

Referentie:

Thomas Hobbes, Leviathan: Of de samenstelling, vorm en macht van een kerkelijke en wereldlijke staat. Vertaling, annotaties en nawoord van Wessel Krul, Amsterdam: Boom, 2010.

Commentaar:

In de natuurtoestand, de primitive, apolitieke toestand van het individu, geldt het natuurrecht. In deze toestand, stelt Hobbes, heeft het individu de grootst mogelijke vrijheid, maar omdat iedereen recht heeft op alles, leidt dit tot een oorlog van allen tegen allen. In deze toestand is geen plaats voor menselijke samenwerking, productie en cultuur, heerst er schaarste en is het leven eenzaam, ellendig en kort. Deze toestand is volgens Hobbes echter in strijd met de natuurlijke overlevingsdrang van de mens, en hij stelt dat de rede 'passende vredesbepalingen' aanwijst op grond waarvan mensen tot elkaar gebracht kunnen worden. Deze bepalingen zijn de natuurwetten en deze verbieden mensen om iets te doen wat hun leven schade toebrengt of ervoor zorgt dat het niet kan voortduren. Het gaat Hobbes er hierbij niet om een morele bestaansconditie vast te stellen, deze bestaat niet in de natuurtoestand, maar meer om wat mensen op grond van een redelijke afweging moeten doen.

Hobbes maakt in zijn natuurrecht onderscheid in onontvreemdbare rechten en overdraagbare rechten. De eerste zijn de rechten waarvan een individu nooit afstand kan doen, bijvoorbeeld het recht om zich te verdedigen. De overdraagbare rechten daarentegen scheppen de mogelijkheid tot het sluiten van verdragen, waarbij mensen kunnen afspreken vrijheid in te leveren ten gunste van een collectieve vrede.