Hobbesiaanse vrijheid

Citaat:

'De overige vrijheden hangen af van het stilzwijgen van de wet.' (p. 166)

Referentie:

Thomas Hobbes, Leviathan: Of de samenstelling, vorm en macht van een kerkelijke en wereldlijke staat. Vertaling, annotaties en nawoord van Wessel Krul, Amsterdam: Boom, 2010.

Commentaar:

In het sociaal contractmodel van Hobbes staat iedereen zijn vrijheid af aan een soevereine macht en aanvaardt daarmee alle handelingen van deze macht als die van zichzelf. De soeverein heeft absolute macht en is gerechtigd alles te doen wat hij goed acht, zelfs wanneer dit voor onderdanen kwalijke gevolgen heeft (waarbij deze situatie volgens Hobbes nog altijd verkiesbaar is boven die van een oorlog van allen tegen allen). Het lijkt of hiermee alle vrijheid is verdwenen. Toch manifesteert deze zich op twee vlakken: de vrijheden die mensen van nature hebben en de vrijheden die ontstaan waar de wet ophoudt.

Zoals eerder aangegeven, zijn vanuit het natuurrecht bepaalde rechten niet overdraagbaar. Onderdanen blijven altijd het recht houden om hun eigen lichaam te verdedigen, zelfs wanneer de soeverein het recht heeft om hen aan te vallen. Hieruit volgt dat een onderdaan een soeverein niet hoeft te gehoorzamen wanneer dit zijn leven zou kunnen schaden. De tweede categorie van vrijheden is die waarbij de soeverein geen regel heeft voorgeschreven en de onderdanen naar eigen idee kunnen handelen. Deze vrijheid is afhankelijk van de geldende wet en zal afhankelijk van tijd en plaats, dan weer groter en dan weer kleiner zijn.